10 điều về chiến dịch thành cổ Quảng Trị có thể bạn chưa biết

Thành Cổ Quảng Trị – chính là một tòa thành nằm bên dòng sông Thạch Hãn, được biết đến qua cuộc chiến 81 ngày đêm giữ lấy thành đầy khốc liệt trong lịch sử dân tộc. Ngày nay, Thành Cổ chính là một điểm tham quan gây nhiều xúc động, đây được coi là nghĩa trang không nấm mồ, chính là ngôi mộ chung của những người lính Thành Cổ đã ngã xuống vì quê hương dân tộc và vì sự hòa bình thống nhất đất nước.

Dưới đây là những điều bạn mà có thể bạn muốn biết về chiến dịch thành cổ Quảng Trị.

10 điều về chiến dịch thành cổ Quảng Trị có thể bạn chưa biết

Thành Cổ Quảng Trị vào thời nhà Nguyễn thì được đắp bằng đất

Theo Báo của Quân khu 4, thành Cổ Quảng Trị thì được xây dựng từ thời vua Gia Long và đến thời vua Minh Mạng mới được hoàn thiện, kéo dài gần 28 năm (1809-1837), Thành lúc đầu thì được đắp bằng đất, cho đến năm 1837 vua Minh Mạng cho xây lại bằng gạch. Khuôn viên Thành thì có dạng hình vuông với chu vi tường thành dài 2160m, thành cao 3m, dưới chân thì dày 13,5m, đỉnh dày 0,72m. Bên ngoài thành thì có hệ thống hào rộng bao quanh. Bốn góc thành chính là 4 pháo đài cao nhô hẳn ra ngoài. Thành thì có 4 cửa: Tiền, Hậu, Tả, Hữu Xây vòm cuốn, rộng 3,4m, phía trên thì có vọng lâu, mái cong, lợp ngói, cả 4 cửa đều nằm ở chính giữa 4 mặt Thành.

Theo Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Du lịch, dưới thời Nhà Nguyễn, Thành cổ Quảng Trị chính là trung tâm kinh tế, chính trị, quân sự của tỉnh Quảng Trị, là thành lũy quân sự để bảo vệ kinh đô Huế.

Thành Cổ Quảng Trị thời thực dân Pháp chính là trung tâm đầu não của phong trào cách mạng

Trong suốt những thời gian đô hộ và thống trị của thực dân Pháp, Thành Cổ Quảng Trị với tư cách chính là trung tâm đầu não của bộ máy cai trị cấp địa phương, cấp tỉnh. 

Thành Cổ Quảng Trị thì được quân đội Pháp chọn làm một trong các cứ điểm quan trọng của hệ thống đồn quân sự. Thực dân Pháp đã cho xây dựng thêm một hệ thống nhà tù, mở rộng và kiên cố hoá khu lao xá để làm nơi giam giữ những con người yêu nước, những chiến sĩ cách mạng trong tỉnh và khu vực. 

Nhà lao Quảng Trị có lúc đã trở thành một trung tâm lãnh đạo phong trào cách mạng bởi chính đây từng là nơi giam giữ các hạt nhân nòng cốt của thanh niên, các chiến sĩ cộng sản đầu tiên của Quảng Trị và rất nhiều vị lãnh đạo của Tỉnh ủy và Xứ ủy thuộc thời kỳ tiền khởi nghĩa.

Chiến dịch thành cổ Quảng Trị thời kỳ Mỹ – Ngụy bị biến thành khu quân sự đàn áp cách mạng 

Hiệp định Giơnevơ thì được ký kết ngày 20/7/1954, thì theo hiệp định lấy vĩ tuyến 17 để làm ranh giới chia cắt tạm thời. Một phần của Quảng Trị từ Sông Bến Hải trở ra thì được giải phóng, những huyện từ Gio Linh trở vào Hải Lăng đã trở thành thuộc địa kiểu mới của đế quốc Mỹ.

Thị xã Quảng Trị, trong đó có Thành Cổ Quảng Trị đã trở thành trung tâm chính trị, quân sự, kinh tế-xã hội. Mỹ – ngụy biến Thành Cổ thành một khu quân sự, làm kho tàng quân đội và những trung tâm chỉ huy chiến dịch toàn tỉnh, đồng thời mở thêm nhà giam để đàn áp các phong trào cách mạng.

Trận chiến khốc liệt nhất 

Theo báo Hà Nội Mới, giữa tháng 6/1972, quân đội của Việt Nam Cộng hòa phản công hòng chiếm lại tỉnh Quảng Trị. Một trong các điểm tấn công có ý nghĩa chiến lược đó là khu vực Thành cổ. Đây chính là một trận chiến khốc liệt nhất trong lịch sử chiến tranh Việt Nam – được mệnh danh đó là “mùa hè đỏ lửa”, với một sự huy động hỏa lực lớn chưa từng có.

Sức công phá khủng khiếp của Mỹ 

Mỹ đã huy động các máy bay B52 ném bom cùng pháo hạm bắn phá thị xã Quảng Trị và Thành cổ. Trong 81 ngày đêm, ngôi thành cổ diện tích thì chỉ vài ki lô mét vuông đã phải hứng chịu 328.000 tấn bom và đạn pháo, sức công phá tương đương 7 quả bom nguyên tử của Mỹ ném xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản trong chiến tranh thế giới thứ II. Tính trung bình mỗi chiến sĩ ta đã phải hứng chịu 100 quả bom, 200 đạn pháo. Bom đạn đã phá hủy hoàn toàn  Quảng Trị. Thành cổ cũng đã bị phá nát hoàn toàn. Hàng nghìn chiến sĩ đã ngã xuống trong cái trận chiến khốc liệt này. Để giữ được trận địa, Quân giải phóng đã liên tục bổ sung quân số. Và con sông Thạch Hãn cũng trở thành “túi hứng bom đạn”. Nhiều chiến sĩ đã hy sinh trong lúc vượt sông để vào Thành cổ.

Chiến dịch thành cổ Quảng Trị là điều kiện để ký hiệp định Paris

Ngày 16/9/1972, quân của ta chủ động rút khỏi Thành cổ sau khi đã gây tổn thất nặng nề cho địch. Trong 81 ngày đêm, Thành cổ Quảng Trị đã liên tục được nhắc đến trong bản tin thời sự của những hãng thông tấn lớn trên thế giới, gây chấn động nước Mỹ và dư luận quốc tế, điều đó buộc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán, ký kết hiệp định Paris với những điều khoản có lợi cho Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.

Rất nhiều chiến sĩ đã anh dũng hy sinh 

Cũng theo các thông tin trên báo Quân khu 4, trong 81 ngày đêm tại chiến dịch thành cổ Quảng Trị, hàng ngàn chiến sĩ đã hy sinh ở đây, vẫn chưa lấy được hài cốt vì khói lửa bom đạn quá nhiều, xương máu của các anh đã hòa quyện vào gạch đá đổ nát. Chính vì vậy mà ngày nay tại trung tâm di tích người ta đã xây đài tưởng niệm hình thành ngôi mộ chung cho hàng ngàn chiến sĩ đã ngã xuống trong những trận chiến ngày đêm khốc liệt như thế này.

Đài tưởng niệm được mô hình hoá thành nấm mộ chung 

Ngày nay tại trung tâm di tích người ta đã xây đài tưởng niệm hình thành ngôi mộ chung để tưởng nhớ hàng ngàn chiến sĩ đã ngã xuống trong những trận chiến ngày đêm khốc liệt này. Ngôi mộ tập thể này được thiết kế theo các quan niệm triết lý âm dương mang ý nghĩa sâu sắc chính là để siêu thoát cho linh hồn những người đã khuất.

Thành Cổ Quảng Trị ngày nay 

Phía tây Thành Cổ, song song là con đường từ cửa hữu của thành ra thẳng bờ sông Thạch Hãn ngày nay chính là một công viên, quảng trường rộng lớn, nối liền quần thể di tích Thành Cổ – sông Thạch Hãn; bao gồm các hạng mục chính như tháp chuông, nhà thả hoa đăng hai bên bờ sông.

Tháp chuông Thành Cổ

Tháp chuông thì được khánh thành vào ngày 29-4-2007; chuông được đánh vào những ngày lễ, ngày rằm… vọng tưởng linh hồn các liệt sĩ. Quả chuông đồng có chiều cao khoảng 3,9 mét, đường kính 2,15 mét, trọng lượng khoảng 9 tấn, được treo trên tháp có chiều cao gần 10 mét.

Kết luận

Qua những thông tin trong bài viết trên, chúng ta đã biết về 10 điều về chiến dịch thành cổ Quảng Trị. Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho các bạn về kiến thức lịch sử của dân tộc ta.